Nutriëntenrecycling is een activiteit die cross-sectoraal plaatsvindt en daarom hebben beleidsmaatregelen vanuit verschillende hoeken impact op de ontwikkelingen op dit gebied. Dit stuk gaat over de afvalstoffenbelasting in relatie tot nutriëntenrecycling uit slib.
Zowel in het regeerakkoord als op afgelopen Prinsjesdag is door de regering aangegeven dat de afvalstoffenbelasting (zgn. groene fiscaliteit) met ingang van 2019 met € 100 miljoen zal worden verhoogd. Om deze verhoging te realiseren zijn er enkele maatregelen aanstaande. In de fiscale vergroeningsbrief van Staatssecretaris Menno Snel van Financiën worden de plannen verder toegelicht
Het huidige afvalstoffentarief van € 13,21 per 1.000 kg zal per 1 januari 2019 worden verhoogd naar € 31,39. Tegelijk zal de exportheffing worden geëffectueerd (belastingplan 2018). Hiermee wordt voorkomen dat het internationale gelijke speelveld wordt verstoord.
In het regeerakkoord is verder het voornemen beschreven om tot verbreding van de grondslag van de afvalstoffenbelasting over te gaan. Hierdoor komen meer afvalstromen onder deze grondslag te vallen, waaronder ook de verbranding van zuiveringsslib. Deze maatregel wordt momenteel nog onderzocht en zal daarom nog niet per 1 januari 2019 worden geeffectueerd.
Momenteel is de verbranding van zuiveringsslib vrijgesteld van afvalstoffenbelasting (vrijstelling/ nul/ nihiltarief, afhankelijk van de verwerkingsroute). Door inzet van de groene fiscaliteit streeft de regering na om milieuvervuilend gedrag te bestraffen en milieuvriendelijker verwerkingswijzen te stimuleren. Door belanghebbenden wordt de vraag gesteld of er wel een duurzamer alternatief voor slibverbranding voorhanden is en stelt men voor de huidige vrijstelling voor slib te laten voortduren.
Zuiveringsslib ontstaat bij het zuiveren van communaal afvalwater tot schoon water. De zuivering van afvalwater en de behandeling van slib ontwikkelen zich steeds verder. Eindverwerking van het zuiveringsslib is hierin veelal een bepalende kostenpost.
Door inzet van duurzame technologieën is het mogelijk het tonnage te verbranden slib te reduceren en allerhande nuttige stoffen, zoals nutriënten (stikstof, fosfaat, cellulose, NEO-alginaat en sporenelementen) uit het afvalwater en slib te herwinnen.
In de hiermee gemoeide businesscases is in veel gevallen de reductie van het tonnage te verbranden slib en de hiermee voorkomen eindverwerkingskosten bepalend voor het verdienmodel.
Een verbreding van de afvalstoffenbelasting voor zuiveringsslib zou ertoe kunnen leiden dat deze duurzame verdienmodellen eerder haalbaar zijn. Voorbeelden van deze methoden uit de praktijk zijn:
- Herwinning van nutriënten zoals fosfaat en stikstof (struviet, ammoniumsulfaat, fosfaat herwonnen uit slibverbrandingsassen);
- Productie van een organische-minerale meststof (gestabiliseerde en gehygiëniseerde Stikstof-Fosfaat meststof, Tradiphos);
- Productie van biogas (TDH, vergisting, Themista e.a.);
- Winning van cellulose (afdruipremmer in asfalt e.a.);
- Gruisontwatering;
- Productie van NEO-alginaat (Nereda);
- Productie van bioplastics (PHA-productie);
- Inzet van slibdroogmethoden (compostering, kassendroging, droging met restwarmte);
- Andere slibreducerende methodieken (DESAH, decentrale sanitatie) etc.
Vanuit die optiek kan verbreding en verhoging van de afvalstoffenbelasting ook voor zuiveringsslib, een aanzienlijke impuls geven aan duurzame werkwijzen in de waterketen, waaronder nutriënten terugwinning.
Meer informatie is te vinden in de fiscale vergroeningsbrief.