Nutriënten en de onmisbare kringloop van deze voedingsstoffen staan centraal in de natuur. Er valt veel van de natuur te leren. En deze kennis is de inspiratiebron voor een duurzamere, circulaire maatschappij. Het onderzoeksinstituut NIOO bestudeert hoe de natuur werkt. Met ruim 300 medewerkers en studenten van zo’n 20 nationaliteiten is het een van de grootste instituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
De natuuronderzoekers bestuderen bijvoorbeeld giftige algen, de functie van biodiversiteit en nieuwe antibiotica in de bodem. Deze kennis is van belang voor het oplossen of voorkómen van wereldwijde natuur- en milieuproblemen door klimaatverandering, biologische invasies en veranderend landgebruik. De historie van het onderzoek gaat meer dan 60 jaar terug en loopt door ons hele land, en ver daarbuiten.
Bodem
Het NIOO is gespecialiseerd in de ecologie van het water èn het land. We beginnen bij dat laatste om te zien waar nutriënten van belang zijn. Hoe werkt de bodembiologie in duurzame ecosystemen? En hoe kunnen we die kennis weer gebruiken om de landbouw te verbeteren en te verduurzamen? Dat is bijvoorbeeld een onderwerp waar de bodemecologen aan werken. Niet alleen binnen het NIOO zelf, maar ook in het bredere samenwerkingsverband van het Centre for Soil Ecology in Wageningen.
Ook voor het brede publiek wordt het belang van het bodemleven voor een gezonde bodem en de bodemkringloop uitgedragen. Sinds drie jaar organiseren de bodemexperts namelijk de Bodemdierendagen, waarbij iedereen in zijn eigen tuin meet hoe het ervoor staat met de bodemdieren. Citizen science!
Water
Ook in het water zijn voedingsstoffen allesbepalend. Denk aan de algenbloei die kan ontstaan in warme zomers. Zeker als het om giftige blauwalgen gaat, kunnen de gevolgen groot zijn voor natuur, vee en zwemmers. De invloed van klimaatverandering op het ontstaan van algenbloeien en broeikasgasuitstoot, maar ook de verhoudingen van de voedingsstoffen in het water, zijn belangrijk in
het onderzoek van het NIOO. En we passen onze fundementele kennis ook direct toe…
Dat poep eigenlijk heel waardevol is, dat hoeven we de andere leden van het Nutriënt Platform natuurlijk niet uit te leggen. Om ook aan de rest van Nederland duidelijk te maken dat er heel veel voedingsstoffen terug te winnen vallen uit poep, gebruikt het NIOO de slogan ‘Poep is goud’! Het onderzoek dat daarachter zit, draait zowel in het klein in een demostand die het hele land door trekt als in het groot op het NIOO-terrein.
Het is namelijk een alternatieve manier om het ‘toiletafval’ lokaal om te zetten in bruikbare grondstoffen.
Van groen dak tot gouden toilet
Sinds 2011 is het instituut gevestigd in een duurzaam gebouwd onderzoekspand vol ecotechnologie, tegenover de universiteit en andere kennisinstellingen in Wageningen. Het bijzondere gebouw bezit behalve een experimenteel groenblauw dak onder andere ook vacuumtoiletten. Die zijn gekoppeld aan achtereenvolgens een vergister, een algenbioreactor en een helofytenfilter. Alles samen kan dit experimentele systeem bijna alle nutriënten terugwinnen uit het toiletwater. Het resultaat? Algenbiomassa en gezuiverd water!
De belangrijke les uit de natuur zie je bij het NIOO dus in de praktijk: sluit de kringlopen!