De bevindingen van ManuREsource 2017

Oproep tot meer samenwerking voor het behalen van de doelstellingen van de circulaire economie tijdens de ManuREsource conferentie 2017

In Eindhoven vond van 27 tot en met 29 november de derde ManuREsource conferentie plaats. Ruim 230 deelnemers uit bijna 30 verschillende landen namen deel aan een succesvolle ManuREsource 2017. Het was voor het eerst dat de conferentie werd georganiseerd in Nederland.  Samen met het Vlaams Coördinatiecentrum voor mestverwerking, Universiteit Ghent, Inagro en POM West-Vlaanderen heeft het Nutrient Platform dit jaar bijgedragen aan de organisatie. In aanwezigheid van leden van de Europese Commissie DG ENVI en DG GROW stond deze editie onder andere in het teken van wetgeving en beleid op het gebied mestverwerking. Andere onderwerpen waren de economische haalbaarheid, het vermarkten van de producten en publieke draagkracht.

Circulaire Economie

Gezien de recente ontwikkelingen in Nederland op het gebied van mestverwerking kwam de conferentie op het juiste moment. De circulaire economie is een belangrijk thema in het Nederlandse beleid met onder andere het Rijksbrede programma Nederland circulair in 2050 en daarom was het centrale thema; de transitie naar een circulaire economie voor mest- en digestaatverwerking een relevant topic voor de sector. De vraag die telkens terugkwam en werd besproken door deelnemers van verschillende bedrijven, onderzoeksinstituten en overheidsinstanties van over de hele wereld, is hoe we mest als een kans kunnen zien in plaats van als een probleem. Anne-Marie Spierings, gedeputeerde agrarische ontwikkeling, energie en bestuur van de provincie Noord-Brabant, beaamde de noodzaak van samenwerking tussen het bedrijfsleven, de overheid en onderzoeksinstituten om mestverwaarding circulair te maken.

 

Obstakels en mogelijkheden

Het belang van samenwerking werd ook onderstreept door de vertegenwoordigers van de Europese Commissie DG ENVI, de kunstmestindustrie, de mestverwerkingsindustrie, RISE en de Universiteit van Milaan tijdens een debat over de mogelijkheden en de belemmeringen van het duurzaam en circulair managen van een mestoverschot. Door in de plenaire sessies online te stemmen werd duidelijk dat de meerderheid van de deelnemers denkt dat we ons zouden moeten focussen op technieken die economische haalbaar zijn op grote(re) schaal. Ook werden wetgeving en het vermarkten genoemd als belangrijke belemmeringen door de aanwezigen tijdens het stemmen. De huidige ontwikkeling van wetgeving en de meststoffenverordening werd onder de aandacht gebracht tijdens de presentatie van Johanna Bernsel van de Europese Commissie DG GROW waar zij vertelde over de status van de

herziening van de Europese Meststoffenwetgeving die zal bijdragen aan het creëren van een open Europese markt voor gerecycleerde producten.

Tijdens het panel debat en de ronde tafel discussies werd ook helder dat de meeste deelnemers kwaliteit belangrijker vinden dan herkomst en de producenten hierop ook moeten worden beoordeeld. Deze beoordeling kan vervolgens wel afhangen van het beoogde gebruik: er zullen andere eisen gesteld worden aan de producten als ze als grondstof dienen in de meststoffenindustrie dan wanneer ze als grondstof voor chemische industrie zouden dienen. Verder bleek er overeenstemming te zijn over het feit dat niet alleen terugwinning van fosfor en nitraat van belang is maar ook andere waardevolle stoffen zoals vezels en organische materiaal.

Dat er veel technieken wel beschikbaar zijn werd bewezen

tijdens de presentatie van Steven Rowe, CEO van Newtrient, een bedrijf dat de zuivelproducenten van de Verenigde Staten vertegenwoordigd. Samen met onafhankelijke experts hebben ze een online catalogus ontwikkeld met evaluaties van (Amerikaanse) mestverwerkingstechnologieën en leveranciers. Er gaat gekeken worden of ook Europese technologieën en leveranciers op den duur opgenomen kunnen worden en er wordt gekeken naar een Europese versie van de catalogus.

 

Nitrates Directive

Een terugkerend discussiepunt tijdens de conferentie was de Nitraatrichtlijn. Het EU Nitrates Committee heeft de intentie om het Joint Research Centre van de Europese Commissie het mandaat te geven om specificaties voor te stellen waaronder enkele recyclede mestproducten buiten de 170 kg/N van de richtlijn zal vallen. De resultaten worden over ongeveer twee jaar verwacht en er wordt nu al gekeken naar de een mogelijke nieuwe interpretatie van wat ‘verwerkte’ mest is volgens de Nitraatrichtlijn. De deelnemers werd gevraagd om zoveel mogelijk beschikbare informatie aan te leveren om het onderzoeksproces te versnellen.

Het Nederlandse Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit initieerde een call for action voor het bijeenbrengen van een groep van experts om input te vergaren voor het JRC. Experts actief op het gebied van mestverwerking, gerecyclede nutriënten, digestaat, compost, LCA of environmental impact kunnen contact opnemen met het Nutrient Platform indien zij hieraan willen bijdragen.

 

Agrofood sector

Natuurlijk kon een discussie over de prijs niet uitblijven. Wie gaat het duurzaam verwerken van mest betalen? De consument, de boer, de agrofood industrie, de overheid?  Het werd duidelijk dat publieke bewustwording van het gebruik van gerecyclede mest een centrale rol speelt.

Acceptatie van de maatschappij is nodig en de agrofood bedrijven kunnen hier een belangrijke rol in spelen. Zowel Danone als Friesland Campina lieten tijdens hun presentatie aan de hand van een aantal projecten zien hoe ze dit doen. Jan Willem Straatsma van Friesland Campina bevestigde het belang van mestverwerking voor de duurzaamheid van de zuivelproductie en voor het voldoen aan de fosfor- en stikstofbemestingslimieten.  Cees Jan Hollander van Danone toonde aan hoe mestverwerking, meer bepaald nutriëntenterugwinning op boerderijschaal en de fermentatie van mest, essentieel is om te voldoen aan Danone’s duurzaamheidsdoelstellingen (reductie broeikasgasemissies) en sociale ambities (verstevigen van de relatie met de leveranciers van hun basisproduct melk).

 

Excursies

De derde dag van de conferentie vonden de bedrijfsbezoeken plaats,

waarbij Terramass in Odiliapeel en Groot-Zevert Vergisting in Beltrum bezocht werden. Bij Terramass wordt de mest van 120 varkensboerderijen verwerkt. In het proces wordt biogas geproduceerd en de dikke fractie gedroogd en verwerkt tot een exporteerbaar product. De installatie van Groot-Zevert Vergisting in Beltrum is onderdeel van het EU-project SYSTEMIC. Verschillende reststromen waaronder mest worden hier vergist waarbij het geproduceerde biogas naar Friesland Campina gaat. Na de verwerking zijn de eindproducten een stikstof kunstmest, een kalium meststof, een organische fosfaatfractie en schoon water.

 

Conclusies

Duidelijk is dat er zeker nog uitdagingen liggen op het gebied van mestverwerking en uit de vele gesprekken kan worden geconcludeerd dat de focus niet alleen op terugwinning van nutriënten mag liggen: mest is meer dan nutriënten alleen en bestaat ook uit andere waardevolle grondstoffen zoals vezels en organisch materiaal. ManuREsource 2017 leverde het bewijs dat er nog steeds werk aan de winkel is om te komen tot het recyclen van nutriënten en grondstoffen uit mest waarbij de economische haalbaarheid en de bescherming van het milieu gegarandeerd zijn.